شکاف‌های قلبی مادرزادی

شکاف‌های قلبی مادرزادی


شکاف‌های قلبی مادرزادی گروهی از نقص‌های ساختاری قلب هستند که به طور طبیعی در دوران جنینی ایجاد می‌شوند و به دلیل اختلال در شکل‌گیری دیواره‌ها یا بخش‌های مختلف قلب، خون به‌طور غیرطبیعی بین بخش‌های مختلف قلب جریان می‌یابد. این نقایص ممکن است از نوع ساده و بی‌خطر تا پیچیده و تهدیدکننده زندگی متغیر باشند. به‌طور کلی، این مشکلات قلبی در دوران بارداری یا پس از تولد تشخیص داده می‌شوند و در صورت عدم تشخیص یا درمان به موقع، می‌توانند منجر به مشکلات قلبی و عروقی جدی شوند. در این مقاله، به بررسی دقیق انواع شکاف‌های قلبی مادرزادی، علل، تشخیص، درمان و راه‌های پیشگیری از آنها خواهیم پرداخت.

۱.انواع شکاف‌های قلبی مادرزادی

شکاف‌های قلبی مادرزادی به‌طور عمده به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

1.1. دریچه سپتوم بین دهلیزی (ASD)
  • تعریف: دریچه سپتوم بین دهلیزی (Atrial Septal Defect – ASD) به شکافی در دیواره‌ای اطلاق می‌شود که دو دهلیز قلب را از یکدیگر جدا می‌کند. این شکاف می‌تواند از چند میلی‌متر تا چند سانتی‌متر متغیر باشد. در حالت طبیعی، خون اکسیژن‌دار از ریه‌ها وارد دهلیز چپ می‌شود و سپس به بطن چپ پمپ می‌شود. اما در صورت وجود ASD، خون ممکن است از دهلیز چپ به دهلیز راست منتقل شود که باعث افزایش حجم خون در ریه‌ها می‌شود.
  • علائم: بسیاری از بیماران مبتلا به ASD تا سنین بزرگسالی هیچ علائمی ندارند و این مشکل ممکن است به‌طور تصادفی در طی معاینات پزشکی دیگر کشف شود. با این حال، در صورت بزرگ شدن اندازه سوراخ، علائمی مانند تنگی نفس، خستگی، ضربان قلب غیرمنظم، و تورم پاها ممکن است ظاهر شود.

رزرو نوبت رایگان مشاوره از کلینیک قلب و عروق سپید

دریافت نوبت ویزیت پزشک متخصص قلب و عروق

1.2. دریچه سپتوم بین بطنی (VSD)
  • تعریف: دریچه سپتوم بین بطنی (Ventricular Septal Defect – VSD) نوعی نقص است که در آن یک سوراخ در دیواره‌ای که دو بطن قلب را از یکدیگر جدا می‌کند، به‌وجود می‌آید. این سوراخ باعث می‌شود که خون اکسیژن‌دار از بطن چپ به بطن راست منتقل شود، که موجب افزایش جریان خون به ریه‌ها و فشار بیش از حد بر ریه‌ها می‌شود.
  • علائم: علائم VSD بستگی به اندازه سوراخ و شدت نقص دارد. در نوزادان و کودکان، علائم شامل تنگی نفس، کاهش وزن، مشکلات تغذیه‌ای، و عرق‌کردن زیاد هنگام تغذیه است. در صورت عدم درمان، می‌تواند منجر به نارسایی قلبی شود.
این مقاله را نیز بخوانید:  نگاهی به آنژین قلبی | نشانه‌ها، علل و راه‌های درمان
1.3. دریچه سپتوم دوطرفه (AVSD)
  • تعریف: دریچه سپتوم دوطرفه (Atrioventricular Septal Defect – AVSD)، که همچنین به نام «نقص قلبی اختلاطی» یا «نقص آتریوونتریکولر» شناخته می‌شود، یک نقص قلبی پیچیده است که شامل مشکلاتی در دیواره قلب و دریچه‌های آتریوونتریکولر می‌شود. در این اختلال، قسمت‌هایی از دیواره‌های قلب که به‌طور طبیعی باید جداکننده دهلیزها و بطن‌ها باشند، وجود ندارد و باعث می‌شود خون به‌طور غیرطبیعی در قلب جریان یابد.
  • علائم: این نوع نقص معمولاً با علائمی چون تنگی نفس، فشار خون بالا، نارسایی قلبی، و رشد ناکافی در نوزادان و کودکان همراه است. در برخی موارد، ممکن است نوزاد بلافاصله پس از تولد نیاز به درمان فوری داشته باشد.

۲.علل شکاف‌های قلبی مادرزادی

شکاف‌های قلبی مادرزادی معمولاً به دلیل ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی به وجود می‌آیند. مهم‌ترین علل عبارتند از:

2.1. عوامل ژنتیکی

بسیاری از نقایص قلبی مادرزادی به دلایل ژنتیکی ایجاد می‌شوند. تغییرات در کروموزوم‌ها می‌تواند موجب بروز بیماری‌های خاصی شود که از جمله آن‌ها می‌توان به سندرم داون و سندرم ترنر اشاره کرد. در این شرایط، مشکلات ساختاری در قلب، از جمله شکاف‌های سپتوم، بیشتر شایع هستند.

2.2. عوامل محیطی
  • عفونت‌ها: عفونت‌های ویروسی مانند سرخک یا ویروس‌های آنفلوآنزا در دوران بارداری می‌توانند بر رشد قلب جنین تأثیر بگذارند.
  • مصرف مواد شیمیایی: مصرف داروهایی مانند داروهای ضدصرع یا مصرف الکل در دوران بارداری می‌تواند موجب بروز شکاف‌های قلبی شود.
  • دیابت بارداری: مادران مبتلا به دیابت بارداری در معرض خطر بیشتری برای بروز نقص‌های قلبی در فرزند خود هستند.
2.3. سن مادر

سن بالای مادر در هنگام بارداری نیز می‌تواند خطر بروز نقایص قلبی مادرزادی را افزایش دهد.

2.4. سابقه خانوادگی

اگر در خانواده سابقه بیماری‌های قلبی مادرزادی وجود داشته باشد، خطر بروز این مشکلات در فرزند بیشتر است.

۳.تشخیص شکاف‌های قلبی مادرزادی

تشخیص زودهنگام شکاف‌های قلبی مادرزادی بسیار حائز اهمیت است. روش‌های اصلی تشخیص عبارتند از:

3.1. اکوکاردیوگرافی (Echocardiography)

یکی از دقیق‌ترین و غیرتهاجمی‌ترین روش‌ها برای شناسایی نقص‌های قلبی، استفاده از اکوکاردیوگرافی است. این آزمایش از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از قلب و شریان‌ها استفاده می‌کند و به‌طور دقیق محل و اندازه شکاف‌ها را نشان می‌دهد.

3.2. الکتروکاردیوگرام (ECG)

این تست برای بررسی فعالیت الکتریکی قلب استفاده می‌شود. اگر نقص قلبی منجر به تغییرات در الگوی ضربان قلب شود، ECG می‌تواند این تغییرات را شناسایی کند.

3.3. رادیوگرافی قفسه سینه

این روش می‌تواند به تشخیص بزرگ شدن قلب یا وجود تجمع غیرطبیعی خون در ریه‌ها کمک کند.

3.4. کاتتریزاسیون قلبی

در موارد پیچیده‌تر یا زمانی که نیاز به بررسی دقیق‌تر وجود دارد، از کاتتریزاسیون قلبی برای ارزیابی عملکرد قلب و میزان نقص استفاده می‌شود.

4. درمان شکاف‌های قلبی مادرزادی

درمان این نوع نقص‌ها بستگی به نوع و شدت نقص دارد. به‌طور کلی، درمان‌ها عبارتند از:

این مقاله را نیز بخوانید:  اهمیت ورزش برای سلامت قلب
4.1. درمان دارویی

در صورتی که نقص قلبی علائم شدیدی نداشته باشد، ممکن است درمان دارویی برای کنترل علائم مانند فشار خون بالا یا ضربان غیرطبیعی قلب به کار رود.

4.2. جراحی

در مواردی که نقص قلبی منجر به نارسایی قلبی یا سایر مشکلات جدی شود، انجام جراحی برای بستن یا اصلاح شکاف ضروری است. این جراحی‌ها ممکن است به‌صورت باز یا از طریق کاتتریزاسیون انجام شوند.

4.3. کاتتریزاسیون قلبی

در برخی از بیماران، می‌توان از طریق کاتتریزاسیون برای بسته کردن شکاف‌ها از طریق پوست استفاده کرد. این روش معمولاً برای شکاف‌های کوچک یا متوسط مؤثر است.

4.4. مراقبت‌های حمایتی

در برخی موارد خاص، زمانی که نقص قلبی کوچک است و علائم خفیفی وجود دارد، ممکن است درمان خاصی نیاز نباشد و مراقبت‌های حمایتی برای پیگیری وضعیت بیمار کافی باشد.

5. پیشگیری از شکاف‌های قلبی مادرزادی

اگرچه بسیاری از شکاف‌های قلبی مادرزادی غیرقابل پیش‌بینی هستند، اما اقدامات خاصی می‌تواند خطر بروز آنها را کاهش دهد:

5.1. مراقبت‌های دوران بارداری
  • مصرف اسید فولیک قبل و در طول دوران بارداری می‌تواند به کاهش خطر نقایص مادرزادی قلب کمک کند.
  • پرهیز از مصرف الکل و دخانیات در دوران بارداری از اهمیت زیادی برخوردار است.
5.2. کنترل بیماری‌ها

اگر مادر دچار دیابت یا فشار خون بالا باشد، کنترل این بیماری‌ها پیش از بارداری و در طول بارداری می‌تواند از بروز مشکلات قلبی جلوگیری کند.

5.3. مشاوره ژنتیک

اگر در خانواده سابقه نقص‌های قلبی مادرزادی وجود داشته باشد، مشاوره ژنتیک می‌تواند خطرات احتمالی را شناسایی کرده و به زوج‌ها در تصمیم‌گیری کمک کند.

6. کلینیک قلب و عروق شهرک غرب تهران: مرکز تخصصی برای تشخیص و درمان شکاف‌های قلبی

برای افرادی که به شکاف‌های قلبی مادرزادی مبتلا هستند یا مشکوک به وجود آنها می‌باشند، مراجعه به یک مرکز تخصصی و معتبر مانند کلینیک قلب و عروق شهرک غرب تهران برای تشخیص و درمان بسیار حائز اهمیت است. این کلینیک با استفاده از تجهیزات پیشرفته و بهترین پزشکان متخصص قلب و عروق در زمینه بیماری‌های قلبی و عروقی، ارائه‌دهنده خدمات تشخیصی و درمانی از جمله اکوکاردیوگرافی، جراحی‌های قلبی و درمان‌های دارویی است.

این کلینیک همچنین با ارائه مشاوره‌های ژنتیک و برنامه‌های پیگیری برای بیمارانی که تحت درمان قرار گرفته‌اند، می‌تواند در بهبود کیفیت زندگی بیماران و جلوگیری از مشکلات بعدی مؤثر باشد.

کلام پایانی

شکاف‌های قلبی مادرزادی ممکن است با علائم متفاوتی بروز کنند و شدت آنها از مشکلات کوچک تا بیماری‌های جدی متغیر باشد. تشخیص و درمان به‌موقع می‌تواند از بروز عوارض جدی جلوگیری کند. برای دریافت تشخیص دقیق و درمان مؤثر، مراجعه به کلینیک قلب و عروق شهرک غرب تهران یکی از بهترین گزینه‌ها برای بیماران است. این کلینیک با فراهم کردن امکانات پیشرفته پزشکی و تیم متخصص، بهترین خدمات را به بیماران ارائه می‌دهد و به آنها کمک می‌کند تا زندگی سالم‌تری داشته باشند.

جدول: انواع شکاف‌های قلبی مادرزادی

نوع نقص قلبیتعریفعلائم شایعروش تشخیصدرمان
دریچه سپتوم بین دهلیزی (ASD)شکاف در دیواره بین دو دهلیز قلب که موجب عبور خون از دهلیز چپ به دهلیز راست می‌شود.تنگی نفس، خستگی، ضربان قلب غیرمنظم، تورم پاها (در موارد شدیدتر).اکوکاردیوگرافی، ECG، رادیوگرافی قفسه سینهدرمان جراحی (بستن سوراخ با استفاده از روش‌های جراحی یا کاتتریزاسیون)، داروهای کنترل علائم.
دریچه سپتوم بین بطنی (VSD)شکاف در دیواره بین دو بطن قلب که موجب عبور خون از بطن چپ به بطن راست می‌شود.مشکلات تنفسی، رشد ناکافی، خستگی، عرق‌کردن زیاد هنگام تغذیه (در نوزادان).اکوکاردیوگرافی، کاتتریزاسیون قلبیدرمان جراحی (بستن سوراخ با روش‌های جراحی یا کاتتریزاسیون)، داروهای کنترل فشار خون و نارسایی قلبی.
دریچه سپتوم دوطرفه (AVSD)نقص در تکامل دیواره‌های قلب و دریچه‌های قلب که باعث اختلاط خون در دهلیزها و بطن‌ها می‌شود.تنگی نفس، فشار خون بالا، نارسایی قلبی، رشد ضعیف در نوزادان.اکوکاردیوگرافی، کاتتریزاسیون قلبیجراحی برای اصلاح نقایص، درمان دارویی برای کنترل علائم نارسایی قلبی.
این مقاله را نیز بخوانید:  اهمیت مشاوره‌های منظم قلب و عروق توسط بهترین دکتر فوق تخصص قلب و عروق

سوالات متداول (FAQ) در مورد شکاف‌های قلبی مادرزادی

  1. شکاف قلبی مادرزادی چیست؟
    شکاف قلبی مادرزادی به نقص‌هایی اطلاق می‌شود که در نتیجه اختلال در ساختار قلب در دوران جنینی به‌وجود می‌آیند. این نقص‌ها به‌طور عمده به صورت سوراخ در دیواره‌های قلبی (سپتوم) ظاهر می‌شوند که موجب می‌شود خون به‌طور غیرطبیعی در قلب جریان یابد.
  2. چه علائمی نشان‌دهنده شکاف قلبی هستند؟
    علائم شکاف‌های قلبی مادرزادی بسته به نوع نقص ممکن است متفاوت باشد. برخی علائم رایج شامل تنگی نفس، خستگی، تورم پاها، مشکلات تغذیه‌ای (در نوزادان)، عرق‌کردن زیاد، و ضربان قلب نامنظم است. در برخی از موارد، ممکن است هیچ علامتی وجود نداشته باشد و نقص به‌طور تصادفی شناسایی شود.
  3. چگونه شکاف قلبی مادرزادی تشخیص داده می‌شود؟
    شکاف‌های قلبی مادرزادی معمولاً از طریق روش‌های تشخیصی مانند اکوکاردیوگرافی، الکتروکاردیوگرام (ECG)، رادیوگرافی قفسه سینه و کاتتریزاسیون قلبی تشخیص داده می‌شوند. اکوکاردیوگرافی یکی از دقیق‌ترین و رایج‌ترین روش‌هاست.
  4. آیا شکاف قلبی مادرزادی قابل درمان است؟
    بله، بسیاری از شکاف‌های قلبی مادرزادی قابل درمان هستند. بسته به شدت نقص، درمان می‌تواند شامل استفاده از داروهای کنترل‌کننده علائم، جراحی برای بستن سوراخ‌ها، یا کاتتریزاسیون برای اصلاح نقص باشد. درمان معمولاً در سنین پایین انجام می‌شود تا از بروز عوارض جلوگیری شود.
  5. آیا شکاف‌های قلبی مادرزادی در بزرگسالان هم می‌توانند بروز کنند؟
    در برخی موارد، شکاف‌های قلبی که در دوران کودکی تشخیص داده نمی‌شوند، ممکن است در بزرگسالی علائم خود را نشان دهند. برای افرادی که در بزرگسالی علائم قلبی دارند، تشخیص و پیگیری منظم بسیار مهم است.
  6. آیا می‌توان از شکاف‌های قلبی مادرزادی پیشگیری کرد؟
    اگرچه بسیاری از شکاف‌های قلبی مادرزادی غیرقابل پیش‌بینی هستند، اما برخی اقدامات می‌توانند خطر بروز آنها را کاهش دهند. برای مثال، مصرف اسید فولیک قبل و در طول بارداری، اجتناب از مصرف الکل و دخانیات، و کنترل بیماری‌هایی مانند دیابت در دوران بارداری می‌تواند مؤثر باشد.
  7. آیا وجود شکاف قلبی مادرزادی می‌تواند منجر به نارسایی قلبی شود؟
    بله، در صورت عدم درمان یا عدم کنترل شکاف‌های قلبی مادرزادی، ممکن است منجر به مشکلات جدی‌تری مانند نارسایی قلبی شود. این مشکلات معمولاً زمانی اتفاق می‌افتند که خون به‌طور غیرطبیعی در قلب و ریه‌ها جریان یابد و باعث فشار اضافی بر قلب و شریان‌ها شود.
  8. چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
    اگر فردی با علائمی مانند تنگی نفس، خستگی غیرطبیعی، تورم پاها، مشکلات تغذیه‌ای در نوزادان یا ضربان قلب نامنظم مواجه باشد، باید فوراً به بهترین دکتر متخصص یا فوق تخصص قلب و عروق مراجعه کند. در مواردی که نقایص قلبی مادرزادی به‌طور زودهنگام تشخیص داده شوند، درمان‌های مؤثر می‌توانند به پیشگیری از عوارض جدی کمک کنند.
  9. آیا شکاف‌های قلبی مادرزادی قابل اصلاح با روش‌های کم‌تهاجمی هستند؟
    بله، برخی از شکاف‌های قلبی مادرزادی می‌توانند با استفاده از روش‌های کم‌تهاجمی مانند کاتتریزاسیون قلبی درمان شوند. در این روش‌ها، پزشک می‌تواند با استفاده از ابزارهای خاص، سوراخ‌ها را از طریق پوست بسته یا اصلاح کند.

شماره تماس مشاوره رایگان :
۰۹۱۲۰۱۶۵۷۰۳
۰۲۱۸۸۰۷۰۴۴۶
۰۲۱۸۸۰۹۰۵۸۳
۰۲۱۸۸۵۹۶۳۲۵

به این مقاله امتیاز دهید

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *